Een pilot-studie naar de potentiele effecten van online behandeling voor verschillende angststoornissen en depressie

José Richters, Rob S. Gerrits

Jaargang 2013 - Nummer 3 - dinsdag 4 november 2025

Samenvatting

Het inzetten van E-health in de gezondheidszorg is een onomkeerbaar proces en moet volgens minister Schippers (2012) meer vanzelfsprekend worden. Eerder onderzoek naar cognitief gedragstherapeutische e-mental health behandelingen (CGT EMH) voor angst- en stemmingsproblematiek laten positieve resultaten zien, maar meer onderzoek is gewenst. Onderzocht is een geprotocolleerd CGT EMH programma dat binnen een GGZ instelling aangeboden wordt voor angstklachten en depressie. De behandeling wordt ‘blended' aangeboden, wat inhoudt dat in de behandeling online contacten gecombineerd worden met periodieke face to face gesprekken. De psycho-educatie module van dit CGT EMH programma (n = 99) laat een significante afname zien van de klachten, gemeten met verschillende klachtenlijsten. Daarnaast is er een vergelijking gemaakt tussen een face to face cognitieve gedragstherapie (CGT face to face) (n = 706) en een CGT EMH (n = 132). Uitkomst is dat de CGT EMH behandeling een vergelijkbare klachtafname geeft.

0x gelezen

0x gedownload

0x gedeeld

Gold open access meer informatie

Literatuur

Andersson, G., Bergstrom, J. Carlbring, P., & Lindefors, N. (2005). The use of the Internet in the treatment of anxiety disorders. Current Opinion in Psychiatry, 18, 73-77.
Andrews, G., Cuijpers, P., Craske, M.G., McEvoy, P., & Titov, N. (2010). Computer therapy for the anxiety and depressive disorders Is effective, acceptable and practical health care: A meta-analysis. PLoS ONE, 5: e13196. doi:10.1371/journal.pone.0013196
Beck, A.T., & Steer, R.A. (1987). Manual for the revised Beck Depression Inventory. San Antonio, TX: Psychological Corporation.
Beidel D.C., Turner S.M., & Stanley M.A. (1989). The social phobia and anxiety inventory. Behavior Therapy 20, 417-427.
Beurs, E. de, Smit, J., & Comijs, H.C. (2005). De Paniek Opinie Lijst (POL). De betrouwbaarheid en validiteit van een cognitieve maat voor paniekstoornis. Gedragstherapie, 38, 139-152.
Beurs, E. de, & Zitman, F. (2006). De Brief Symptom Inventory (BSI). De betrouwbaarheid en validiteit van een handzaam alternatief voor de SCL-90. Maandblad Geestelijke volksgezondheid, 61, 120-119.
Beurs, E. de, & Widenfelt, E. van (2004). Paniekstoornis en agorafobie. Praktijkreeks Gedragstherapie. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Carlbring, P., Bohman, S., Brunt, S., Buhrman, M. , Westling, B.E., Ekselius, L., & Andersson, G. (2006). Remote treatment of panic disorder: A randomized trial of Internet-based cognitive behavior therapy supplemented with telephone calls. American Journal of Psychiatry, 163, 2119-2125.
College van Zorgverzekeringen (2013). Standpunt internetbehandelingen bij depressie. Diemen: College van Zorgverzekeringen.
Derogatis L.R. (1975). The Brief Symptom Inventory. Baltimore, MD: Clinical Psychometric Research.
Does, A.J.W. van der (2002). De Nederlandse versie van de Beck Depression Inventory - second edition (BDI-II-nl). Handleiding. Enschede: The Psychological Corporation.
Emmelkamp, P., Bouman, T., & Visser, S. (2009). Angststoornissen en hypochondrie. Diagnostiek en behandeling. Houten: Bohn Stafleu van Loghum.
Erostat (2011) http://europa.eu/rapid/press-release_STAT-11-188_en.htm?locale=en</p Gega, L., Marks, I., & Mataic-Cols, D. (2004). Computer-aided CBT self-help for anxiety and depression disorders: Experience of a London clinic and future directions. Journal of Clinical Psychology, 60, 147-157.
Hedman, E., Andersson, E., Ljotsson, J., Andersson, G., Ruck, C., & Lindefors, N. (2011). Cost effectiveness of internet-based cognitive behavior therapy vs. cognitive behavioral group therapy for social anxiety disorder: Results from a randomized controlled trial. Behaviour Research and Therapy, 49, 729-736.
Kerkhof A.J.F.M., Hermans D., Figee A., & Laeremans I (2000). De Penn State Worry Questionnaire en de Worry Domains Questionnaire: Eerste resultaten bij Nederlandse en Vlaamse klinische en poliklinische populaties. Gedragstherapie, 33, 135- 145.
Lange, A., Schrieken, B., Scheijde, R., Broeksteeg, J., Ruwaard, J., Schrijver, M., Mehra S., van de Ven J., & Emmelkamp, P. (2005). Serie onderzoek en psychotherapie: Interapy. Diagnostiek en geprotocolleerde behandeling van welomschreven stoornissen via internet. Tijdschrift voor Psychotherapie, 31, 355-376.
Lange, A., Ruwaard J., Schrieken, B., Broeksteeg, J., Tienhoven, S., Jager, J., & Emmelkamp, P. (2007). Standardized Internet-driven CBT of clinical and subclinical panic disorder: the treatment and the results of a controlled randomized trial. Directieve therapie, 27,1-13.
Mattick, R.P., & Clarke, J.C. (1998). Development and validation of measures of social phobia scrutiny fear and social interaction anxiety. Behaviour Research and Therapy, 36, 455-470.
Meyer T.J., Miller M.L., Metzger R.L., & Borkovec T.D. (1990). Development and validation of the Penn State Worry Questionnaire. Behaviour Research and Therapy, 28, 487–495.
Moritz, S., Schilling, L., Hauschildt, M., Schröder, J., & Treszl, A. (2012). A randomized controlled trial of internet-based therapy in depression. Behaviour in Research and Therapy, 50, 513-521.
Mulder, C.I., van der Gaag, M., Bruggeman, R., Cahn, W., Delespaul, P.A.E., Dries, P., Faber, G., de Haan, I., Heijden, F.M.N.A. van der, Kempen, R.W., Mogendorff, E.S.G., Loof, C.S., Sytema, S., Wiersma, D., Wunderink, I., & Os, J. van (2010). Routine outcome monitoring voor patiënten met ernstige psychiatrische aandoeningen; een consensusdocument. Tijdschrift voor Psychiatrie, 52, 169-179.
Niamat, S.C. (2011) Impact of E-mental Health: a Quantitative Analysis. Masterthesis. VU Amsterdam.
Ost, L.G. (1990). The Agoraphobia Scale: An evaluation of its reliability and validity. Behaviour Research and Therapy, 28, 323-329.
Peter, J., Valkenburg, P., & Schouten, A. (2006). Characteristics and motives of adolescents talking with strangers on the Internet. Cyberpsychology and Behavior, 9, 526-530.
Riper, H., Smit, F., Zanden, R. van der, Conijn, B., Kramer, J., & Mutsaers, K. (2007). E-Mental Health. High Tech, High Touch, High Trust. Trimbos Instituut.
Rooijen, K. (2012). Wat werkt bij online hulpverlening. Nederlands jeugdinstituut. http://www.nji.nl/nji/dossierDownloads/Wat_werkt_Online_hulp.pdf
Ruwaard, J., Lange, A., Schrieken, B., Dolan, C.V., & Emmelkamp, P. (2012) The Effectiveness of Online Cognitive Behavioral Treatment in Routine Clinical Practice. Public Library of Science one 7, e40089. doi:10.1371/journal.pone.0040089
Sorbi, M.J., Rüddel, H., & Buhring, M.E.F. (2007). Frontiers in Stepped eCare. eHealth Methods in Behavioural and Psychosomatic Medicine. A-D Druk BV, The Netherlands.
Sorbi, M.J., & Riper, H. (2009). E-health – gezondheidszorg via internet. Psychologie & Gezondheid, 37, 191-201.
Spinhoven, P., Ormel, J., Sloeker, P.P., Speckens, A.E., & van Hermers, A.M. (1997). A validation study of the Hospital Anxiety and Depression Scale (HADS) in different groups of Dutch subjects. Psychological Medicine, 27, 363-370.
Sunderland, M., Wong, N., Hilvert-Bruce, Z., & Andrews, G. (2012). Investigating
Trajectories of change in psychological distress amongst patients with depression and generalized anxiety disorder treated with internet cognitive behavioral therapy. Behaviour Research and Therapy, 50, 374-380.
Telch M.J., Brouillard M., Telch C.F., Agras W.S., & Taylor C.B. (1989). Role of cognitive appraisal in panic-related avoidance. Behaviour Research and Therapy, 27, 373-383.
Titov, N., Dear, B.F., Schwencke, G., Andrews, G., Johnston, L., Craske, M.G., & McEvoy, P. (2011). Transdiagnostic internet treatment for anxiety and depression: A randomized controlled trial. Bahaviour Research and Therapy, 49, 441-452
Van der Zanden R, Kramer J, Gerrits R., & Cuijpers P (2012).Effectiveness of an Online Group Course for Depression in Adolescents and Young Adults: A Randomized Trial. Journal of Medical Internet Research, 14: e86
URL: http://www.jmir.org/2012/3/e86/.doi:10.2196/jmir.2033
Zigmond, A.S., & Snaith, R. P. (1983). The hospital anxiety and depression scale. Acta Psychiatrica Scandinavica, 67, 361-70.